Larissa Groeneveld, Timora Rosler, Jeroen den Herder en Jelena Ocic
foto: Ronald Knapp
"Als je erover nadenkt slaan we ons allemaal met geleende opinies door het leven, die we in veel gevallen ook nog eens verkeerd hebben verstaan." (Marek van der Jagt (pseudoniem Arnon Grunberg), De geschiedenis van mijn kaalheid, 2000)
Als ik mezelf observeer als ik ’s ochtends mijn computer aanzet, dan zie ik dat ik in tien minuten tijd langs e-mails, nieuwspagina’s en facebook meestal weinig gelezen heb, maar wel langs talloze headlines ben gescrolled. Of het nu de krant is of facebook, we bepalen op grond van de kop of we het artikel gaan lezen. En vaak denken we op grond van de kop de inhoud van het verhaal al te weten. We vullen de details zelf in. En zo gaan dingen een eigen leven leiden.
Ik ben dit stuk begonnen met het verkeerd citeren van een maatje Ravel en heb daaruit - in combinatie met een paar andere compleet uit hun context gehaalde Ravel-seconden, klussende buurtgenoten, de ruis van de stad en de boomcar met de rode adelaar die zich dagelijks over de verkeersdrempels door mijn straat heen schuurt mijn eigen verhaal geboetseerd. Ravel ontRaveld. Of volledig verNast dus.
In een biografie van Ravel las ik dat wat Ravel betreft muziek ‘bathed in sonorous fluid’ moest zijn. Die aanbeveling heb ik ter harte genomen.
|
|
Instrumentatie: 4 solo-cellisten met verborgen achter een doek: 4 solo-slagwerkers, 2 fl, 2 ob, 2 cl, 2 fag, 4 cor, 3 trp, 3 trbn, 2 perc, 2 harp, strijkorkest
Duur: ± 12 minuten
Eerste Uitvoering: 21 oktober 2016 in Muziekgebouw aan 't IJ in Amsterdam door Larissa Groeneveld, Timora Rosler, Jeroen den Herder en Jelena Ocic (Biënnale Cello Band), Fedor Teunisse, Pepe Garcia, Joey Marijs en Enric Monfort (Slagwerk Den Haag) en het Nederlands Philharmonisch Orkest onder leiding van Ed Spanjaard
In opdracht van: Fonds Podiumkunsten, Cello Biënnale Amsterdam & Festival November Music
Recensies: "Ook Mayke Nas, componist des Vaderlands, was voor het festival in de pen geklommen en kwam uit op een werk voor vier cellisten, slagwerk en orkest: 'Unraveled'. Tijdens het openingsconcert zaten de vier leden van de Biënnale Cello Band naast elkaar voor een wit doek en vielen met wilde tremolo's gretig aan op hun instrumenten. Alsof de duvel ze op de hielen zat. Stokken stuiterden op snaren, achter het doek ritmisch getik van terloops slagwerk (Slagwerk Den Haag) en het gesuis van een boormachine. Een vondst: de cellisten leken versterkt, maar in werkelijkheid vormde het Nederlands Philharmonisch Orkest achter het doek de humuslaag voor de klank van het viertal, die daardoor machtig en groots over het voetlicht kwam - zonder boormachine zouden de cellisten eveneens getriomfeerd hebben."
(Frederike Berntsen in Trouw, 24 oktober 2016)
"Alsof hij zich wilde bewijzen tegenover verdwaalde ADE (Amsterdam Dance Event)-bezoekers, liet de cello in het openingsstuk horen ook behoorlijk te kunnen beuken, grommen en spacen. In 'Unraveled', een nieuw werk dat de verse Componist des Vaderlands Mayke Nas voor de Biënnale schreef, zitten vier cellisten voor een wit gordijn. Met een knal zetten ze schurende tremolo's in, die soms stijgen en dalen in toonhoogte, maar waar nooit een melodie uit tevoorschijn komt. Langzaamaan stijgt er van achter het gordijn geroffel op: Slagwerk Den Haag, volgens het programmaboekje. De slagwerkers versterken en verdiepen het geruis van de celli, er ontstaat een intrigerende mengklank. De cello komt perfect mee als slaginstrument.
Geleidelijk aan differentiëren de klanken zich. Houtblazers gaan zich ermee bemoeien, stotterende hoorns, etterende trompetten. Ook blijken er strijkers achter het gordijn te zitten, van het Nederlands Philharmonisch Orkest onder leiding van dirigent Ed Spanjaard. De celli voor het gordijn spelen nu glijdende noten, gebroken akkoorden, de klank wordt dramatischer en wilder, maar kakofonisch wordt het nooit. Even krijgt de muziek iets dreigends. Het klinkt als een luchtalarm.
Dan klinkt opeens een boormachine. Typisch Nas: in veel van haar composities dringen geinige omgevingsgeluiden door, in dit geval als gevolg van een fanatiek klussende buurman. Aan het slot van 'Unraveled' duwt Nas alle afleiding echter de deur uit, en blijven alleen de vier celli over, met een ingetogen, metalig slotakkoord. Het zet de toon voor haar nieuwe erebaan als Componist des Vaderlands: Nas staat voor muziek die toegankelijk is, streetwise, speels, maar ook gelaagd."
(Persis Bekkering in de Volkskrant, 24 oktober 2016)
"Van 'componiste des vaderlands' Mayke Nas was er een wereldpremière: 'Unraveled', losjes gebaseerd op Ravel maar vooral herkenbaar door de geestige wijze waarop het dagelijks leven - i.e. een irritante boormachine - ritmisch het solerend cellokwartet penetreerde. Nas benadrukte met tremoli en glissandi fraai de weerbarstige kant van de cello, maar haar stuk kwam vooral tot leven waar het kwartet in gesprek ging met orkest en slagwerk achter het gordijn."
(Mischa Spel & Floris Don in de NRC, 24 oktober 2016)
|